TEKST EDOUARD VAN AREM FOTOGRAFIE DE PORCELEYNE FLES
Royal Delft Experience
Bij Royal Delft – of De Koninklijke Porceleyne Fles – wordt het Delfts Blauw geproduceerd, maar het is tegelijkertijd een museum waar de historie van het bedrijf tot leven komt. Bij een bezoek aan de ‘Royal Delft Experience’ ziet u hoe de producten gemaakt worden en kunt u van dichtbij bekijken hoe de plateelschilders hun werk doen. Een bezoek aan dit instituut is dan ook een belevenis. Het trekt veel buitenlandse bezoekers, maar gek genoeg zijn een heleboel Nederlanders én Delftenaren er nog nooit geweest.
365 jaar ambacht in Delft
Tot op de dag van vandaag hanteert Royal Delft dezelfde ambachtelijke methode van produceren als een paar honderd jaar geleden. Het proces begint met het maken van de kleipap die bestaat uit tien verschillende grondstoffen. Die kleipap wordt in gipsen mallen gegoten. De poreuze gipsmal zuigt water uit de kleimassa tot de klei een bepaalde dikte heeft. Vervolgens giet men de rest van de kleipap uit de mal en haalt men de vorm los. Dan gaat men sponsen: de gietnaden en kleine oneffenheden werkt men weg. De feitelijke vorm wordt nu bepaald. Nadat een verdunde laag klei over de vorm is gespoten, gaat het product voor 24 uur de oven in, waar het op een temperatuur van 1160 graden tot biscuit wordt gebakken.
Plateelschilders
Daarna gaan de plateelschilders aan het werk. Wat zo ontzettend leuk is, is dat u tijdens de Royal Delft Experience de schilder aan het werk ziet. Wat een fijn en precies werk! Met een hele vaste hand schildert de plateelschilder de motieven op het aardewerk. Klassieke motieven, zoals landschappen, schepen, molens en allerlei decoraties. Dat gebeurt met zwarte verf die door meer of minder verf te gebruiken, in verschillende kleurschakeringen wordt aangebracht.
Na het schilderen gaat er een glazuurlaag overheen. Dan is het tijd voor de tweede bakbeurt van opnieuw 24 uur en nu op een temperatuur van 1200 graden. De glazuur smelt tot een doorzichtige laag en verandert de kleur van de decoraties van zwart naar blauw. De chemische en fysische reacties tussen de materialen zorgen voor de typisch Delfts blauwe kleur.
Plateelschilder word je trouwens niet zomaar. Om meester-schilder te worden, moet je een opleiding van acht tot tien jaar volgen. Gelukkig voor Royal Delft is er altijd voldoende belangstelling voor deze opleiding.
Keurmerk
Ieder product dat klaar is, wordt nauwgezet gekeurd. Alleen producten die perfect zijn, krijgen het keurmerk op de onderkant. Dat bestaat uit een jaarcode, de initialen JT (van Joost Thooft), het apothekersflesje en het woord Delft.
Lange historie én oog voor de toekomst
De geschiedenis van Delfts blauw start in de 17de eeuw. Nederlanders die de wereldzeeën bevaren, nemen porselein mee uit China. Dit witte porselein met blauwe decoraties valt erg in de smaak bij de welgestelden in Europa. Als door oorlogen in China de productie stil komt te liggen, zien de Nederlanders een kans. Tal van pottenbakkerijen gaan het witte aardewerk met blauwe decoraties maken en in 1653 richt David Anthonisz van de Pieth aan het Oosteinde in Delft De Porceleyne Fles op.
Eind 19de eeuw gaat het niet goed met het bedrijf. Concurrentie uit het buitenland, bijvoorbeeld van het Engelse Wedgwood, leidt tot een daling van de verkoop van Delfts blauw. Het bedrijf gaat over tot massaproductie van goedkoper aardewerk en bouwkeramiek. Totdat Joost Thooft in 1876 de fabriek koopt en besluit om de oude traditionele werkwijze weer in ere te herstellen. Met succes: De Porceleyne Fles stijgt weer in aanzien bij de consument. In 1919 krijgt De Porceleyne Fles het predicaat ‘koninklijk’. ‘Royal’ Delft is nog altijd populair in binnen- en buitenland vanwege het ambacht en de historie, maar het bedrijf gaat ook met zijn tijd mee.
Het complete artikel in te lezen in Delfts Leven Magazine.